Opis instalacji i konfiguracji programu pocztowego
Mozilla Thunderbird na przykładzie wersji 1.0 PL
Dużym zaskoczeniem było dla nas Wasze przywiązanie do programu Netscape, którego używalismy w Żaku od 1997 roku. Dlatego tym milej jest nam przedstawić program, który jest do niego bardzo podobny, ale znacznie nowocześniejszy i jednocześnie najlepszy naszym zdaniem do obsługi poczty z serwera ZAK w domu.
Dokładne przyczyny wyboru tego programu możecie znależć na podstronie: http://www.zak.lodz.pl/download/imap_testy/
zaś powodem zastąpienia na naszym serwerze protokołu POP3(s) protokołem IMAP(s) jest fakt, że potrafi on wszystko co umiał ten pierwszy i dużo więcej.
PROGRAM JEST JUŻ DOSTĘPNY W POLSKIEJ WERSJI JĘZYKOWEJ !!!
Niewprawnym użytkownikom sugerujemy wydrukowanie sobie tego opisu.
1. Wersję instalacyjną programu Mozilla Thunderbird 1.0 PL należy pobrać z żakowskiej strony:
http://www.zak.lodz.pl/download/
Program instalacyjny ma okolo 7 MB. Zdecydowanie odradzamy pobieranie z innych źródeł, ponieważ mogą to być wersje wadliwe (poważny błąd wersji 1.0 PL został usunięty dopiero 10.12.2004).
2. W przypadku instalacji na komputerze z systemem operacyjnym Windows NT, Windows 2000 lub Windows XP trzeba się zalogować na konto z prawami administracyjnymi (standardowo - o nazwie: Administrator) i dopiero wówczas rozpocząć instalację (prawie każda instalacja oprogramowania w systemach NT-XP wymaga zalogowania na konto administracyjne). Oczywiście jest możliwe, że konto na którym właśnie i na codzień pracujecie posiada te prawa, jednak takie rozwiazanie odradza nawet sam Microsoft, znany ze swej niefrasobliwosci, jeśli chodzi o bezpieczeństwo systemu.
3. Po ściągnięciu programu instalacyjnego, należy go uruchomić na komputerze, na którym ma być użytkowany. Akceptujemy warunki licencji (program jest całkowicie bezpłatny). Kiedy pojawi się okno wyboru typu instalacji TRZEBA wybrać "Użytkownika" i potem zaznaczyć przynajmniej "Obsługę trybu offline" oraz ewentualnie "Czytnik RSS" - jeśli planowane jest też korzystanie z usług RSS (to do Alicji :-))) W ostatnim oknie instalatora klikamy "Zakończ". Jeśli instalowaliśmy Mozillę Thunderbird na koncie o prawach administracyjnych, a na codzień używamy innego konta w Windows (rozwiązanie zdecydowanie zalecane), teraz należy się zalogować do Windows z powrotem na konto użytkownika (swoje, czyli to używane do pracy na codzień).
4. Jeśli zamierzasz zaimportować do Mozilli wiadomości z innego programu pocztowego (np. Outlooka) to zdecydowanie poczekaj z tym do zakończenia konfiguracji, kiedy Mozilla będzie Ci już działać. To samo dotyczy książki adresowej (zaś ustawienia konta i tak będą zupełnie inne, więc ich import nie ma sensu), dlatego ZDECYDOWANIE zalecamy pominąć import podczas pierwszego startu Thunderbird-a (wybieramy "Nie importuj niczego").
5. Jeśli nie posiadasz w swoim komputerze oddzielnych partycji dyskowych (oddzielnych dysków) na system Windows i na swoje dane użytkownika (co zdecydowanie zalecamy - wzorem tego co jest już standardem w Żaku (czyli np. Windows na dysku C: a pliki użytkownika na dysku D:) to pomiń resztę tego punktu. Jeśli jednak masz taki porządek w swojej maszynie, w tym momencie musisz załozyć na partycji z danymi użytkownika katalog, w którym Mozilla Thunderbird będzie trzymać na dysku lokalną kopię Twojej poczty (np. E:\THUNDERBIRD ). Najlepiej na tym etapie już kliknąć "Anuluj", kiedy pojawi się okno z wyborem typu konta (pocztowe, newsy, RSS). Następnie należy zamknać Mozillę Thunderbirda i zamiast niej uruchomić (już wybierając ze Start Menu Windows-a) "Menedzer profili" (skrót powinien być w "Programy" -> "Mozilla Thunderbird") i tam usunąć istniejący profil "default" (następnie należy wybrać tryb "usuń pliki") i od razu stworzyć nowy profil: najpierw wciskamy guzik "Utwórz nowy profil", później "Dalej", następnie nadajemy własną dowolną nazwę profilu - np. Jurek i wskazujemy utworzony wcześniej katalog na dysku (przykładowy E:\THUNDERBIRD ) poprzez wciśnięcie guzika "Wybierz katalog", potwierdzamy "OK" i "Zakończ". Na koniec zaznaczamy nasz nowo utworzony profil (przykładowy Jurek) i klikamy "Uruchom Thunderbirda".
6. Teraz pojawi się pytanie o rodzaj tworzonego konta - wybieramy oczywiście "Konto pocztowe", dalej wpisujemy swoje imię i nazwisko (bez polskich znaków !!!) oraz żakowski adres email (przykładowo joorek@zak.lodz.pl ), w następnym oknie wybieramy typ serwera poczty przychodzacej jako IMAP (nie POP3 !!!) oraz wpisujemy w polu "Serwer poczty przychodzącej": imap.zak.lodz.pl zaś w polu "Serwer poczty wychodzącej": smtp.zak.lodz.pl
7. W następnym oknie wprowadzamy w pole "nazwa użytkownika" swój login do naszego serwera (np. joorek).
8. W następnym oknie wpisujemy "Nazwę konta" czyli jak ma się ono nazywać w oknie Mozilli Thunderbird (np. MojeNaZAKu). Program ten może bowiem obsługiwać wiele kont (zarówno IMAP jak i POP) jednocześnie. Zatwierdzamy całość ustawień wciskając "Zakończ".
9. Następnie pojawia się pytanie od programu Mozilla o używanie go jako domyślnego klienta emailowego - sugerowana odpowiedz to "tak", a jeśli ktoś jest całkiem pewien - może też zaznaczyć "Nie wyświetlaj ponownie tego komunikatu".
10. W tym momencie program będzie próbował połączyć się z żakowskim serwerem IMAP, aby wyświetlić wiadomości email na Twoim koncie i po chwili zgłosi błąd połączenia (tak musi być, ponieważ trzeba ustawić jeszcze kilka parametrów).
11. W lewym oknie Mozilli powinny być widoczne aktualnie: konto o nadanej przez nas własnej nazwie (np. MojeNaZAKu) z widoczną jedną tylko pustą skrzynką "Odebrane" oraz "Lokalne Foldery". "Lokalne Foldery" to oczywiście foldery znajdujące się wyłącznie w Mozilli na lokalnym dysku używanego komputera, zaś przykładowe "MojeNaZAKu" stanowi lokalną kopię konta na serwerze ZAK.
12. Teraz pora na dokończenie konfiguracji - klikamy w drzewie skrzynek (w lewym oknie Mozilli Thunderbird) na nasze konto żakowe (przykładowe "MojeNaZAKu") i zmieniamy kolejno poniższe parametry.
13. W menu "Narzędzia" -> "Opcje..."
- Ogólne -> Konfiguracja okien: sugerujemy drugi układ okien
- Ogólne -> Strona startowa Thunderbirda: wyłączamy to
- Tworzenie -> Przekazywanie wiadomości: ustawiamy "Bezpośrednio"
- zatwierdzamy zmiany "OK"
14. W menu "Narzędzia" -> "Konfiguracja kont...":
- wybieramy tam całe konto ("MojeNaZAKu") w drzewku po lewo i tam w polu "Firma/Organizacja" sugerujemy dopisanie standardowego: ZAK - Studenckie Radio Politechniki Lodzkiej (również bez polskich znakow !!!)
- wybieramy "Konfiguracja serwera" i włączamy "Używaj bezpiecznego polaczenia (SSL)"
- wybieramy "Tworzenie" i wyłączamy "Twórz wiadomosci w HTML"
- wybieramy "Tryb offline" i zaznaczamy "Udostepnij wiadomości folderu Odebrane w trybie offline"
******
JEŚLI POŁĄCZENIA ODBYWAJĄ SIĘ PRZEZ MODEM,
może lepiej jest wyłączyć pobieranie wiadomości większych niż np. 200 kB - w tym celu teraz:
- wybieramy "Tryb offline" i w ramce "Miejsce na dysku" zaznaczamy "Nie pobieraj wiadomości większych niż" oraz wprowadzamy limit (np. 200).
OCZYWIŚCIE NIE SPOWODUJE TO, że wiadomości tych czy ich treści nie będzie widać w skrzynce, a jedynie że załączniki nie zostaną pobrane jeśli całkowity rozmiar wiadomości przekroczy wyznaczony limit (ale obecność załączników również będzie widoczna). W takim przypadku dostęp do takich załączników będzie możliwy po ponownym połączeniu z Internetem.
******
- wybieramy "Serwer poczty wychodzacej (SMTP)" i przełączamy tryb połączenia na szyfrowane "SSL"
- zatwierdzamy zmiany "OK"
******
Jeśli mamy zainstalowanego jakiegokolwiek firewalla w swoim Windows to warto wiedzieć, że może okazać się teraz konieczne jego przełączenie w tryb "Tworzenia reguł" lub po prostu zezwolenie programowi Mozilla Thunderbird na połączenia z serwerem Żak-a.
******
15. Pora już na pierwsze połączenie z serwerem pocztowym Żaka. Oczywiście połączenie z Internetem musi już działać. Jeśli zatem korzystamy z modemu, należy się połączyć modemem. Teraz najlepiej jest zamknąć program Mozilla Thunderbird i go uruchomić ponownie. Kiedy pojawi się pytanie o akceptację certyfikatu naszego serwera, należy wybrać pierwszą opcje ("Zaakceptuj ten certyfikat na stałe") i potwierdzić "OK". Kiedy pojawi się pytanie o hasło do serwera należy wpisać swoje hasło (oczywiście linuxowe), zaznaczyć "Użyj Menedżera haseł, aby zapamietać to hasło" i zatwierdzić wciskając "OK". Teraz sobie warto przeczytać informację dotyczącą bezpieczeństwa haseł i jeszcze raz trzeba zatwierdzić "OK".
16. Jeśli program sam nie rozpocznie pobierania listy skrzynek Naszego konta na serwerze ZAK, należy wcisnąć przycisk "Pobierz pocztę". Program powinien skomunikować się z serwerem i pobierać wszystkie potrzebne informacje. Po zakończeniu pobierania nagłówków wiadomości ze skrzynki na serwerze, pojawi się obok zegara w prawym dolnym rogu informacja o liczbie pobranych wiadomości. Podczas tego pierwszego połączenia nastąpi pobranie wszystkich wiadomości w skrzynce Inbox (Odebrane), oczywiście pomijając ew. przekraczające ustalony wcześniej rozmiar jeśli ta opcja została włączona.
17. W tym momencie Thunderbird dysponuje już pełną listą naszych skrzynek znajdujących się na serwerze i wyświetla te skrzynki jako kopie na lokalnym dysku (w drzewku folderów po lewo). Pora więc przypisać pozostałe skrzynki lokalne do serwerowych. Aby tego dokonać wybieramy menu Narzędzia -> Konfiguracja kont -> Kopie i foldery: przełączamy "wysyłając umieszczaj wiadomości automatycznie", wybieramy "w folderze" i wskazujemy utworzone konto IMAP (np. MojeNaZAKu), dalej rozwijamy "Odebrane" oraz ostatecznie "wyslane". Analogicznie przypisujemy pozotałe 2 kryteria czyli "szkice" i "szablony". Przypisujemy je w ten sam sposób do folderu "utworzone" (oba do tego samego).
18. Można zatem przystąpić do konfiguracji ich działania. Listy ze skrzynki "Inbox" na serwerze (lokalnie odpowiada jej folder "Odebrane") powinny być oczywiście zawsze pobierane. Inne skrzynki można traktowac inaczej - można przykładowo nie pobierać treści wiadomości ze skrzynki "wyslane" na serwerze, bo do tych wiadomości sięga się znacznie rzadziej i jeśli nawet łączymy się przez modem - można to zrobić, kiedy już zajdzie potrzeba odczytania treści wiadomości wysłanej. Podobnie można potraktować inne skrzynki (np. "spam"). Aby dokonać zmiany ich zachowania, należy wybrać z menu Narzędzia - Konfiguracja konta... -> Tryb offline -> Wybierz foldery dostepne w trybie offline (patrz też OBSŁUGA TRYBU OFFLINE - poniżej). Tutaj trzeba klikając na "+" rozwinąć całe drzewko skrzynek na serwerze i zaznaczyć wybrane skrzynki. Jeśli używamy modemu, zalecane jest wskazanie tylko "Odebranych", chyba że planujemy częściej sięgać do ktorejś z pozostałych. Poprzez zaznaczenie ustalamy, że dana skrzynka będzie miała swoją kopię na naszym komputerze, widoczne w niej będą nie tylko naglówki (data, tytuł itd.) wiadomości na liście skrzynki po rozłączeniu się od Internetu, ale również będą dostępne treści tych wiadomości. Im lepsze łącze, tym mniejszy jest problem z wyborem, przy szybkim stałym łączu można nawet zaznaczyć wszystkie skrzynki (może pomijając jednak "spam"). Zmiany zatwierdzamy przyciskiem OK.
19. Teraz należy przystąpić do kopiowania wiadomości z serwera na dysk lokalny. Aby tego dokonać, wciskamy przycisk oznaczony symbolem "kabla" w lewym dolnym rogu programu (czyli przejście w tryb Offline) i wybieramy "pobierz" (przed przejściem do trybu Offline zostaną pobrane nagłówki i treści z odpowiednich skrzynek). To samo należy zrobić zawsze, jeśli korzystamy z modemu, a już chcemy się rozłączyć i dopiero przeczytać wiadomości. Pierwszy proces pobierania wiadomości z serwera może trwać bardzo długo (zależnie od ilości poczty na serwerze i szybkości łącza). Na dysk zostaną skopiowane wszystkie wiadomości ze skrzynek oznaczonych jako "dostępne w trybie offline" (patrz punkt poprzedni).
20. Po zakończeniu pobierania możemy się zająć konfiguracją wyglądu programu. Proponowane jest, żeby usunąć pasek wyszukiwania wiadomości (nie korzysta się z tego przecież bez przerwy, a jest to rownież dostępne w menu Edycja -> Znajdź -> Wyszukaj wiadomości). Wybieramy zatem menu: Widok -> Paski narzędzi -> Pasek narzędzi wyszukiwania (i wyłączamy go). Następna sugerowana zmiana to dostosowanie paska głównych ikon. Aby go zmodyfikować, należy kliknąć prawym klawiszem myszy na szarym polu za ikoną "Zatrzymaj" blisko prawego górnego rogu programu i wybrać "Dostosuj...". Teraz można myszą trzymając lewy klawisz na ikonach przenosić je pomiędzy otwartym właśnie oknem magazynku ikon a paskiem głównych ikon programu, można też przenosić ikony w inne miejsce na tym pasku. Zdecydowanie zalecamy włączenie "Użyj małych ikon" oraz usunięcie (zabranie z paska głównych ikon programu do okienka "magazynu ikon") skrotu o nazwie "Niechciana" (nasz serwer filtruje już spam samodzielnie, a nieprzemyslane użycie tego narzędzia może przysporzyć sporo kłopotow). Z czasem można rownież zrezygnować z podpisów pod ikonami przez co zyskuje się jeszcze więcej miejsca w okienkach. Tego można dokonać przełączając z "Ikony i tekst" na "Ikony". Właściwie to można zrobic już teraz nawet, bo nawet kiedy napisów nie ma, pojawiają się one po wskazaniu ikonek myszą, więc można szybko je opanować. W identyczny sposób konfiguruje się paski ikon w oknach edytora wiadomości oraz oknie pełnego podglądu (wiadomość otwiera się w oddzielnym oknie po dwukrotnym kliknięciu na nią w liście wiadomości w danej skrzynce.
21. Warto również poprawić nieco sposób wyświetlania kolumn. Aby tego dokonać, klikamy lewym przyciskiem myszy na przycisku oznaczonym maleńkim symbolem kolumn, umieszczonym tuż ponad pionowym suwakiem po prawo obok listy wiadomości. Tutaj aby odzyskać nieco miejsca na ekranie, wyłączamy nieprzydatny w Żaku "Status niechcianej poczty" (filtry antyspamowe działają na serwerze), warto natomiast uaktywnić sobie "Oznaczone flagą". Jeśli ktoś czyta pocztę w innej kolejności niż jest ona w skrzynce (np. w pracy tylko od niektórych osób, w Żaku tylko od Żakowców a w domu całą resztę), to może zaznaczyć sobie również "Przeczytano", zaś często sięgający do wątków mogą zaznaczyć "Wątek". Następnie można ustawić sobie kolejność kolumn poprzez "przeciąganie" ich opisów (w pasku legendy powyżej listy wiadomości w skrzynce). Proponowana kolejność to: Flaga, Temat, Nadawca, Adresat, Wątek, Data, Załączniki, Rozmiar. Na koniec ustawiamy szerokość kolumn przeciągając granice podziału poszczególnych elementów legendy powyżej listy wiadomości w skrzynce. Kolumny "Flaga", "Wątek" i "Załączniki" mają swoją stałą niewielką szerokość, szerokość pozostałych kolumn można regulować. Sugerujemy ustawić jako najwęższą "Rozmiar", nieco szerszą "Data" (aby zmieściła się cała data i godzina), średniej szerokości kolumny "Nadawca" i "Adresat" oraz najszerszą kolumnę "Temat".
22. Jeśli chcemy sprawdzić czy nie przybyły jakieś nowe wiadomości do skrzynki Odebrane (Inbox na serwerze), możemy użyć tradycyjnego przycisku "Pobierz", zaś tworzenie wiadomosci odbywa się tradycyjnie poprzez kliknięcie "Utwórz nową wiadomość".
************************************************************************************
OBSŁUGA TRYBU OFFLINE (PO ROZŁĄCZENIU OD INTERNETU)
Po skonfigurowaniu trybów synchronizacji lokalnych kopii folderów z serwerem może okazać się czasem przydatna możliwość ręcznego wymuszenia aktualizacji lokalnych folderów z danymi w skrzynkach na serwerze (zwłaszcza w przypadku modyfikacji liczby skrzynek po stronie serwera inną metodą, np. import wiadomości na serwer przy pomocy innego klienta pocztowego Thunderbird, TheBat itp. lub z innego komputera, zmianę ilości podfolderów i ich zawartości, przenoszenia wiadomości pomiędzy podfolderami na serwerze itd.). Aby program Mozilla Thunderbird dokonał pełnej synchronizacji wiadomości na serwerze z folderami na dysku lokalnym (co pozwoli na pracę z tymi wiadomościami zupełnie "offline" czyli po odłączeniu od Internetu) należy:
- połączyć się z Internetem i uruchomić Mozillę Thunderbird,
- wybrać z menu Plik - Tryb offline - Pobierz/Synchronizuj.
Program wyświetli listę folderów na serwerze z możliwością oznaczania, które foldery mają zostać zsynchronizowane w tej chwili. Po zatwierdzeniu, rozpocznie się proces synchronizacji (zależnie od ilości poczty i rozmiarów załączników w folderach na serwerze może on trwać nawet bardzo długo!).
Jest też możliwa synchronizacja (pobranie kopii na dysk lokalny) konkretnych wiadomości w folderze. Aby tego dokonać, należy otworzyć odpowiednią skrzynkę, zaznaczyć wybrane wiadomości i po połączeniu z Internetem w Mozilli Thunderbird:
- wybrać z menu Plik - Tryb offline - Pobierz wybrane wiadomości.
Po zakończeniu procesu synchronizacji będą one w pełni dostępne nawet po odłączeniu od Internetu.
************************************************************************************
OPIS IMPORTU WIADOMOŚCI Z INNYCH PROGRAMÓW POCZTOWYCH
Aby przenieść do Mozilli Thunderbird wiadomości z wcześniej używanego programu pocztowego (tzw. klienta e-mail, takiego jak Netscape Communicator, Outlook Express, Eudora itp.) należy:
1. Wybrać z menu: "Narzędzia" a następnie "Importuj..."
2. Na wyświetlonej liście programów pocztowych odnalezionych w systemie Windows, należy wybrać ten, z którego wiadomości chcemy zaimportować do Thunderbird-a.
3. Jeśli Mozilla samodzielnie nie odnajdzie skrzynek z Waszą pocztą do importu, trzeba będzie ręcznie wskazać katalog ich przechowywania na dysku. Oczywiście najbardziej "pokręcone" jest standardowe miejsce przechowywania wiadomości w programie Outlook Express i najlepiej je sprawdzić w samym Outlooku (jest to widoczne gdzieś w opcjach, opcje konserwacji, "folder magazynu").
4. Thunderbird powinien samoczynnie odnaleźć poszczególne skrzynki we wskazanym folderze i dokonać importu wiadomości ze wszystkich skrzynek tam znalezionych.
5. Zaimportowane skrzynki można w Mozilli Thunderbird odnaleźć w postaci podfolderów o nazwach zgodnych z importowanymi nazwami skrzynek (np. Elementy wysłane czy Wiadomości przychodzące itp.), zlokalizowane w podfolderze o nazwie zgodnej z nazwą programu pochodzenia zaimportowanych wiadomości, który z kolei utworzył się w "Lokalne foldery" (zlokalizowanym poniżej naszego konta IMAP, przykładowego "MojeNaZAKu").
6. W tym momencie zaimportowane wiadomości są dostępne w powyższym miejscu, czyli w rzeczywistości skrzynki te znajdują się na twardym dysku Waszego komputera, obok lokalnych skrzynek IMAP programu Mozilla Thunderbird. Właściwie pierwotne skrzynki z wcześniej używanego klienta e-mail (czyli cały wskazany przy imporcie katalog źródłowy na dysku twardym) można już usunąć, żeby nie zajmowały miejsca. Oczywiście na wszelki wypadek dobrze jest wykonać sobie ich kopię bezpieczeństwa, np. na płycie CDR lub DVD+R.
7. Zaimportowane wiadomości można już oczywiście przenosić sobie do folderów o innych nazwach, zlokalizowanych w innych miejscach, a nawet do skrzynek IMAP umieszczonych na serwerze ZAK (tu uwaga: duża ilość wiadomości może sprawić, że Wasz home na serwerze się zakorkuje). Wówczas wiadomości te (choć kiedyś ściągnięte już ostatecznie z serwera ZAK do domu a nawet z zupełnie innego konta poza serwerem ZAK) będą się tam znajdować, a więc będą również dostępne innymi drogami (Pine, Mutt czy też SquirrelMail na www.zak.lodz.pl/poczta). Krótko mówiąc - do takich maili będziecie się mogli dostać nie tylko z domu.
10.09.2005, Młody
aktualizacja 07.01.2015, Młody
************************************************************************************
c.d.n.
Kiedy będzie już dostępna serwerowa książka adresowa oparta o bazy danych LDAP, opiszemy również jak skonfigurować Mozillę Thunderbirda do użycia takiej książki, która również będzie wspólna z innymi sposobami dostępu do swojej poczty (w tym interfejs www, Pine itd).